Luk Alloo heeft een mening. Die
mening kon hij ventileren in zijn reportagereeks over de Belgische
gevangenissen. Die mening sloop binnen
in zijn vraagstelling. Die mening
schemerde door in zijn onbegrip. Die
mening waarde als een schim doorheen de hele reeks. Zijn mening was evenwel ondergeschikt. Hij moest de beelden laten spreken. Hij moest het woord laten aan zijn
getuigen. Zij moesten het beeld
bepalen. Als televisiemaker kon Alloo
enkel de richting bepalen. Hij kon enkel
bijsturen. Hij kon enkel verduidelijken.
‘Alloo in de vrouwengevangenis’ is voorbij. Hij lijkt vrijer te kunnen spreken. Niet meer gehinderd door remmingen. In de weekendkrant van De Standaard
publiceerde hij in eigen naam een opiniestuk.
Over de toestand van het Belgische gevangeniswezen. Over ons detentiebeleid. In dat opiniestuk verwijst Alloo naar Fjodor
Dostojevski. Deze Russische
romanschrijver en publicist stelde dat men een samenleving moet beoordelen op
haar gevangenissen. Met die gedachte in
mijn hoofd kijk ik terug naar de beide reportagereeksen van Alloo. Met die gedachte in mijn hoofd herlees ik het
opiniestuk van Alloo. Met al die
informatie kan ik slechts tot één besluit komen. Om dat besluit kort en bondig samen te
vatten, had ik graag Shakespeare willen parafraseren: something is rotten in
the state of Belgium.
Detentie is een vrijheidsberovende straf die een persoon dient te
ondergaan in een gevangenis. Die
vrijheidsberoving is de straf op zich.
Dit houdt in dat alle mogelijke, bijkomende negatieve implicaties tot
een minimum dienen beperkt te worden. In
een ideale wereld zou het leven binnen en buiten de gevangenis nauwelijks van
elkaar mogen verschillen. Zoals ik al
zei, het grootste verschil ligt in het ontberen van de vrijheid. Net hier wringt dat schoentje.
Wat ik gezien heb, is soms schrijnend.
Er is nauwelijks medische begeleiding binnen de gevangenismuren. Voor behandeling van drugsverslaving worden
geen middelen voorzien. Er is nauwelijks
communicatie tussen directie en gedetineerde.
Voorbereiding op toekomstige vrijlating is er nauwelijks. Al te vaak wordt de ex-gedetineerde aan zijn
lot overgelaten. Alles wordt op een
hoopje gesmeten. Geïnterneerden,
drugsverslaafden en zware criminelen zitten bij elkaar. Van een gespecialiseerde aanpak is helemaal
geen sprake.
Detentie moet voorbeiden op een zo vlot mogelijke re-integratie in de
maatschappij. Met als gunstig effect een
zo laag mogelijke recidive. Dat is de
theorie. Maar de Belgische praktijk
verschilt al te zeer van de theorie.
Omdat het Belgische detentiebeleid enkel gefocust is op het gevangen
houden. Het Belgische gevangeniswezen is
al te gericht op straf, orde en discipline.
Al te starre ooglappen houden de beleidsverantwoordelijken weg van
mogelijke alternatieven. Wij blijven
volharden in het bouwen van grote gevangenissen. Zonder oog voor mogelijke vernieuwing.
Kan het anders? In zijn opiniestuk verwijst Alloo naar het Deense
Ringe. De Denen geven de voorkeur aan
kleinschalige projecten met een meer persoonlijke benadering en
begeleiding. Maar wij hoeven het niet zo
ver te zoeken. Ook dicht bij ons broedt
er wat. Zo streeft VZW De Huizen naar
een alternatief voor het huidige detentiebeleid. Een alternatief, waarin de nadruk komt te
liggen op kleinschalige, gedifferentieerde detentievormen die beter verankerd
zijn in het maatschappelijk weefsel. De
detentiehuizen verschillen van elkaar op vlak van beveiliging,
detentie-invulling en begeleiding. Op
die manier wordt een gedifferentieerde aanpak mogelijk en drijven wij weg van
die verfoeide gestandaardiseerde aanpak.
In zijn besluit klinkt Alloo al te pessimistisch. Hij gelooft niet dat er ooit een Minister van
Justitie zal opstaan die het hele beleid zal omgooien. Hij gelooft niet dat er ooit een Minister van
Justitie zal opstaan die het pad van de vernieuwing zal bewandelen. Ik daarentegen blijf hopen. Die hoop wordt gevoed door een voorstel van resolutie, ingediend door volksvertgenwoordiger Sarah Smeyers, waarin de
uitgangspunten van VZW De Huizen worden vertaald en waarin gevraagd wordt een
proefproject van gedifferentieerde strafuitvoering uit te bouwen.
Woorden zijn er dus. Net zoals
de vernieuwende voorstellen. Nu nog de
daden. Laat die daden nu eindelijk op de
woorden volgen. Want het moet anders.
Interessante lectuur:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten