Sinterklaasstorm. Regen en
wind, dat was de weersvoorspelling voor vorige donderdagavond. Geen weer om een hond door te jagen. Ik wou thuis blijven. Warm en rustig. Maar dat was geen optie. Ik moest naar buiten. Ik had een kaartje gekocht. Voor een toneelvoorstelling. Het Spookhuis der Geschiedenis, dat was de
naam van die voorstelling. Een
Wagneriaanse opera. Twee uur lang. Zonder pauze. Dat had ik net nog gelezen op de site van NTG
vóór ik vertrok. De angst sloeg mij om
het hart. Het kon twee kanten uit. Ofwel zou het verrassend fantastisch worden. Ofwel zou de voorstelling de dieperik ingaan. Een klein duiveltje fluisterde mij in dat het
heel waarschijnlijk dat laatste zou worden. Een fiasco, daarvoor vreesde ik. Toch ging ik op weg. Toch vertrok ik. Ondanks die aankondiging van een komende
storm.
Bij het binnenkomen van de theaterzaal was er een hels kabaal. Musici op het podium gingen wild tekeer
terwijl een acteur aanwijzingen stond te schreeuwen op datzelfde podium. De voorstelling was officieel nog niet
begonnen. Het publiek zocht nog zijn
zitje. Maar ik knipperde al met de ogen.
Dit beloofde een zwaar en lastig avondje
te worden. Mijn angstig voorgevoel werd
enkel maar bevestigd in die enkele minuten dat ik in die zaal stond.
Heel soms kan een mens het verkeerd hebben. Dat bleek ook nu. Want al snel kwam die verhoopte kentering. Mijn aanvankelijk voorbehoud werd op korte
tijd gesloopt. Mijn passieve,
afwachtende houding werd omgezet in een actieve houding. Ik stapte die rollercoaster in. Ik bleef niet aan de kant. Ik ging mee. Mee in dat verhaal.
Wat was dan dat verhaal? Het werd ons makkelijk gemaakt. Wij hoefden niet zelf op zoek te gaan naar de
betekenis van het verhaal. Wij hoefden
helemaal niet te zoeken naar de bedoeling van de regisseur. Geen zoektocht naar de verborgen boodschappen.
Alles werd ons eenvoudig aangereikt door
één van de acteurs. Wat wij op het
podium zagen, was niet de eigenlijke voorstelling. Wij waren aanwezig op de repetities. Wij waren getuige van de momenten, voorafgaand
aan een eigenlijke voorstelling. Bij die
repetities was ook een journaliste. Aan
haar vertelde de regisseur het opzet van de voorstelling.
Dit was een statiedrama. Gebaseerd
op de kruisweg. Deze voorstelling had
eenzelfde structuur. Maar elke statie
kreeg een eigen, andere invulling. Elke
statie verwees naar een periode uit de korte en jonge eenentwintigste eeuw. Deze voorstelling was een terugblik. Een terugblik in veertien staties. Met na elke statie een thema uit één van de
opera's van Wagner. Moeilijk? Ik dacht het
niet. Duidelijk? Ik dacht het wel.
Die terugblik was niet fraai. Die
terugblik was behoorlijk confronterend. De
nieuwe eeuw werd voornamelijk gekenmerkt door crisissen. Politieke crisis. Klimaatcrisis. Bankencrisis. Identiteitscrisis. Nationaliteitscrisis. Weinig hoop, weinig kleur. Oorlogen. Hongersnood. Terrorisme. Armoede. Corruptie. Milieurampen. Wanbeheer. Een mens wordt er niet vrolijk van. De voorstelling houdt ons een spiegel voor. In die spiegel zien wij ons onvermogen. Ons onvermogen tot handelen. Wij registreren. Wij analyseren. Maar in die analyses verdwalen wij. Die analyses tonen ons nochtans de gepaste en
juiste remedie. Die analyses vertellen
ons de noodzakelijke dosissen. Maar de
patiënt weigert elke behandeling. Wij
rommelen en stoemelen. Heel even staan
wij op om dan weer te gaan zitten. Om
dan bij de pakken te blijven zitten. Brood
en spelen, daar lijkt het dan toch uiteindelijk om te draaien.
Niet alleen wij denken zo. Ook
de politici denken zo. Die politici
menen zelfs te weten wat wij denken. Die
kennis brengt hen slechts tot gezellige, meetbare beleidsmaatregelen. Meetbaar in de zin van electorale
eenheden. In hun onvermogen een helder
toekomstbeeld uit te tekenen, wijzen zij met een beschuldigende vinger naar
anderen. Anderen op een ver en hoger
niveau. Zij beseffen niet dat zij met
dit afschuiven van de verantwoordelijkheid hun eigen positie ondergraven. Zij ondergraven hiermee de positie van de
politiek. Zij graven hun eigen politieke
graf. Uit dat graf staan dan de
populisten op. Die vuilbekkende
predikers verrijzen uit het graf. Enkel
die grote roepers worden nog geloofd.
En wij? Wij blijven aan de kant staan.
Wij lijken wel tam geworden. Wij
lezen en ondergaan. Heel af en toe
ventileren wij onze mening. Heel af en
toe tonen wij onze verontwaardiging.
Maar die verontwaardiging leidt niet tot verdere actie. Neen, wij duiken opnieuw de zetel in. Want bovenal moeten wij het toch gezellig
hebben. Na elke korte opflakkering van
verontwaardigde opinies vluchten wij telkens weer weg in knusse gezelligheid.
Deze voorstelling verwijt ons dat makke gedrag. Het spoort ons aan tot actie. Wij moeten opnieuw de straat op. Wij moeten die nieuw opgebouwde Gentse
kerstmarkt met de grond gelijk maken en op die brokstukken moeten wij onze
barricades opbouwen. Deze voorstelling
lijkt wel De Stomme van Portici te worden van de eenentwintigste eeuw. Deze avond wordt het publiek een geweten
geschopt. Deze avond krijgt het publiek
een klap in zijn gezicht. Het wordt
wakker geschud. Het wordt gevraagd te
ontwaken uit zijn lethargie.
Is dat alles werkelijk het eigenlijke opzet van deze voorstelling? Of
is dit alles toch maar om te lachen? Maakt ook deze voorstelling gewoon deel
uit van het in dit stuk verfoeide frivoliteitstheater? Wordt in deze
voorstelling de spot gedreven met de politieke idealist? Wordt die politieke
Don Quichot hier finaal te kakken gezet?
Ik ging de zaal in met heel wat reserves. Ik stond in dubio maar in tegenstelling tot
Het Goede Doel nam ik toch dat risico.
Ik bleef. Ik keek. Ik zag een heerlijke, van de pot gerukte
voorstelling. Twijfel nestelde zich vast
in mijn hoofd. Deze voorstelling ernstig
nemen en toch luid schreeuwen. Toch de
barricaden op. Of deze voorstelling toch
maar beschouwen als entertainend amusement en stil zwijgen. Toch maar die zetel in. Ik twijfel.
Terwijl ik naar huis rij, hoor ik op de radio Love Reign Over Me van
The Who. Dat is dan toch nog één
zekerheid. Voor de rest, allemaal
vraagtekens in mijn hoofd. Zelfs nu
nog. Terwijl ik dit stuk uittik.
Link:
Wunderbaum - Het Spookhuis der Geschiedenis.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten