Angelena, gezien in Arca. Brief aan Mieke Dobbels.

Beste Mieke,

 

Gisterenavond kon ik kiezen.  Ik had keuze.  Ik ben een vrij mens, ik kan kiezen.  Dat is zo.  Leven in vrijheid is leven in keuzes.  Niet ongelimiteerd, niet onbeperkt.  Absolute vrijheid bestaat niet, denk ik zo.  Maar ik ga te snel.  Ik loop vooruit op de zaken.  Ik keer terug naar gisterenavond.  Ik kon in het NTG naar het Grote Verkiezingsdebat van De Standaard.  Dat leek mij te overwegen.  Een goede stem is een gemotiveerde stem.  Informatie is noodzakelijk.  Ik kon gaan.  Ik zou gaan.

 

Maar dan kwam daar de theatervoorstelling Angelena doorheen gefietst.  Ik werd voor de keuze gesteld: theater of debat.  Ik moet bekennen, het was nauwelijks een keuze.  Want ik wou u zien.  Ik wou u weerzien.  Na The Broken Circle Breakdown featuring The Cover-Ups of Alabama had ik u niet meer op de planken gezien.  In geen enkele voorstelling sindsdien mocht ik uw aanwezigheid proeven.  Tot gisterenavond.  Met een monoloog vierde u uw rentree in de theaterzalen.  Ik was aanwezig.  Ik had een ticket.  Uiteraard.  Of zoals Wilfried Martens het zou zeggen: “dat is toch evident”.

 

Vele voorstellingen vragen een zekere aanpassing.  Vragen een tijdje alvorens wij in het stuk zitten.  Dat was gisterenavond helemaal anders.  Misschien is dat eigen aan een monoloog.  Er is geen afleiding.  Slechts één iemand op de bühne.  Slechts één iemand die het woord tot ons richt.  Onze aandacht hoeven wij niet op te splitsen.  Niet op te delen.  Al onze aandacht gaat naar die ene acteur of actrice.  Daarom hou ik enorm van deze vorm van theater.  De afstand is nog kleiner.  De sfeer is nog intiemer.  Ik hoef het eigenlijk dus niet te zeggen.  Toch doe ik het.  Van bij die eerste minuut zat ik in de voorstelling.  U had mijn volle aandacht.

 

In een debat na de voorstelling zei u dat u enkel kon kiezen voor stukken, die een zekere betrokkenheid vragen.  Dat u enkel kon kiezen voor stukken, die beroeren.  Die iets teweeg brengen.  Dat is wel het minste wat wij van Angelena kunnen zeggen.  Dit is een slag in het gezicht.  Bijna is het een politiek pamflet.  Even dacht ik de debatterende politici in het NTG snel naar het Arca te halen.  Dit moesten zij horen.  Deze getuigenis moesten zij zien.  Dit was een appel aan onze heren en dames politici.  Dit was een vraag om het Belgische detentiebeleid eindelijk te durven herdenken.  Te durven hertekenen.  Geen steriel denken, dat zich enkel focust op het bijbouwen van gevangenissen.  Neen, een vernieuwend denken.  Een denken, dat verder kijkt dan enkel het eenvoudige opsluiten.  Een denken, dat eindelijk realiseert dat de meeste gevangenen ooit ook eens vrij komen.  Een denken dus, dat zich ook bekommert om die nabehandeling.

 

Een politiek pamflet? Dat zou durven saai te worden.  Maar u brengt het verhaal van Angelena, een geïnterneerde in een Belgische gevangenis, op een gebalanceerde manier.  Saai wordt het nooit.  U doorspekt haar levensverhaal heel af en toe met speldenprikken op het systeem.  Speldenprikken, vaak komisch gebracht maar telkens met een juiste vraagstelling.  U vraagt begrip voor uw personage.  Geen medelijden, dat hoeft u niet.  Daarmee schieten wij niks op.  

 

Een moeilijke jeugd? Wij kennen het excuus.  Al te zeer lachen wij het weg als een dergelijke jeugd weer eens wordt opgerakeld op processen.  Veelal is het evenwel de realiteit.  In het begin zei ik al dat leven in vrijheid ook een leven in keuzes is.  Voor sommigen worden die keuzes evenwel zeer sterk ingeperkt.  Zoals bij Angelena.  Is het daarom een excuus voor haar daden? Misschien niet maar het minste wat wij kunnen doen is begrip opbrengen voor haar situatie.  Is trachten haar te begrijpen.  U hebt met uw voorstelling hierin een belangrijke stap gezet.  U hebt de oogkleppen, waarmee het publiek het debat rond justitie benadert, opzij geduwd.  U hebt ons gedwongen die oogkleppen af te zetten en met een open geest naar Angelena te kijken.

 

U bent onze gids tijdens de monoloog.  U gidst ons doorheen de Ikea.  Doorheen het Citadelpark.  Doorheen het snelle uitgaansleven.  Doorheen de vele ‘redders’ in het leven van Angelena.  Hierbij gaat u vaak wild tekeer.  U tiert, u roept, u schreeuwt.  U verwenst.  Maar net zo vaak kruipt u in een hoekje.  Praat u stilletjes.  Maakt u kleine gebaartjes.  Gebaartjes van een klein en kwetsbaar meisje.  U toont ons een vrouw, die ondanks de vele littekens nog altijd blijft hopen op een leuk leventje.  Een leventje, waarvan zij weet dat herhaling één van die eigenheden van dat gewenste leven is.  Maar die herhaling zal zij koesteren.  Die herhaling zal zij koesteren in vrijheid.

Angelena en Mieke, ik wens jullie alle succes.

Met vriendelijke groeten.

Links:
Angelena – speeldata.
Compagnie Cecilia.