Liefde, gezien in NTGent. Brief aan An Miller, Els Dottermans en Peter Verhelst.

Beste An,

Beste Els,

Beste Peter,

 

Oorlogen zouden niet gevochten moeten worden.  Nooit.  Nimmer.  Dat is wat ik denk.  Dat is ook wat ik dacht toen ik uw voorstelling zag.  Toen ik luisterde n          aar een moeder.  Toen ik luisterde naar een dochter.  Hun getuigenis bevestigde wat ik al lange tijd dacht.  Geen oorlogen.  Oorlogen maken geen helden.  Wie dat gelooft, stapt blindelings mee in een mythevorming.  Een mythevorming, gecreëerd door legers.  Door naties.  Door machthebbers.  Wie dat gelooft, voedt het oorlogsdenken.  Ik geloof dat niet.  Ik weiger het te geloven.  Omdat ik weet dat oorlogen enkel kapotte mensen oplevert.  Niet enkel zij die strijd leveren aan het front.  Ook zij die thuisblijven.  Aan het thuisfront worden ook mensen kapotgemaakt.  Vaders.  Moeders.  Zonen.  Dochters.  Echtgenoten.  Echtgenotes.  Gezinnen.  Families.

 

Een moeder en dochter.  Op een bijna lege scène.  Zij wacht op haar man.  Zij wacht op haar vader.  Maar is hun nog die man? Is hij nog die vader? Er zijn dingen gebeurd.  Erge dingen.  Die dingen worden niet echt uitgesproken.  Wij kunnen enkel gissen.  Enkel vermoeden.  Maar die vermoedens en gissingen zijn weinig verheffend.  Zijn echt niet fraai.  Wij zouden het ons gemakkelijk kunnen maken.  Wij zouden kunnen veroordelen.  Wij zouden hem kunnen afwijzen.  In plaats van hem met open armen te ontvangen, zouden wij ons kunnen afwenden.  Wij zouden de andere kant kunnen uitkijken en onze armen gesloten houden.

 

Moeder en dochter zitten in tweestrijd.  Open armen? Of toch gesloten armen? In die tweestrijd breken zij het gecreëerde beeld van Het Beest tot op de grond af.  Dat wrede beeld werd gecreëerd door buitenstaanders.  Buitenstaanders, die op zoek waren naar een zondebok.  Die echtgenoot/vader is hun zondebok.  Op hem kunnen zij alles afwentelen wat fout liep.  Zodat zij hun handen in onschuld wassen.  Moeder en dochter breken dat beeld af.  Beiden halen herinneringen op.  Mooie herinneringen.  Aan onschuldige tijden.  Aan tijden, waarin oorlog veraf was.  Op die manier trachten zij de man/vader opnieuw op te bouwen.  Trachten zij het aangetaste beeld uit te wissen en het verloren beeld opnieuw te veroveren.  Dat is hun strijd.  Een strijd die moet geleverd worden.  Tegen de stroom in.  In die strijd staan zij alleen.  Niemand die helpt.  Zelfs de man/vader niet.  Die is de weg kwijt.  Losgeslagen.  Beschadigd.  Ernstig beschadigd.

 

Toen ik de zaal binnenkwam, hing er rook over de scène.  Ik moest denken aan dat ene liedje.  Van Boudewijn de Groot.  Als de rook om je hoofd is verdwenen.  Na de voorstelling besefte ik dat het liedje van Boudewijn de Groot eigenlijk een juist liedje was.  Dat het liedje wonderwel bij de voorstelling paste.  Want als de rook om je hoofd is verdwenen, blijft enkel dat ene nog over.  Blijft enkel de liefde over.  Die liefde blijkt de motor te zijn.  De motor, die moeder en dochter voortdrijft.  De motor, die moeder en dochter verhindert te capituleren.  Die liefde drijft hen voort.  Voorbij alle valkuilen en putten.  Die liefde zou uiteindelijk alles moeten overwinnen.  Dat is wat ik hoop.  Voor de moeder.  Voor de dochter.  Voor de man.  Voor de vader.

 

Ik hoorde een aanklacht.  Ik hoorde woorden, die te weinig worden gesproken.  Er werd stelling genomen.  Tegen de oorlog.  Vóór de vluchtelingen.  Tegen angst.  Want die angst is een virus.  Het besmet het debat.  Het tast het debat aan.  Die angst voedt het populisme waardoor datzelfde debat wordt bevuild.  Uw voorstelling liet een tegenstem horen.  Een tegenstem, dat het debat opnieuw helder wil maken.  Ik hoorde een aanklacht waarin nooit iets wit is.  Of zwart.  Ik hoorde een aanklacht waarin grijs de boventoon voert.  Waarin gevraagd wordt om nuance.  Want die nuance is nodig.  Indien dat ontbreekt, zouden wij de man/vader zondermeer veroordelen.  Maar zoals ik al zei, dat zou te gemakkelijk zijn.

 

Beste An.  Beste Els.  Beste Peter.  Ik wil u danken voor een mooie avond.  Een aangrijpende avond.  Een verhelderend avond.  De voorstelling was kort.  In toneelminuten dan.  Maar diezelfde voorstelling werkt door.  Blijft hangen in het hoofd.  Als wij de zaal buitenstappen, draaien mijn molentjes continu.  Sommige vragen krijgen een antwoord.  Die antwoorden roepen andere vragen op.  Dat alles in een poging om mijn positie te bepalen.  Maar dat is moeilijk.  Dat is niet evident.

 

Voor dat alles wil ik u danken.  Van harte.

 

Met vriendelijke groeten.

 

Speellijst:

Liefde – NTGent.