Beste Ruben,
Ik ga al eens op reis. Meteen
een bekentenis bij het begin van deze brief.
Het kan u misschien een beetje vreemd voorkomen. Heel misschien had u verwacht dat ik mij even
zou voorstellen. Dat zou een juister
begin van een brief zijn. Want ik ken u
niet. U kent mij niet. Dan zou een korte voorstelling best wel op
zijn plaats zijn. Dat werd mij zo
geleerd. Met twee woorden spreken en
altijd u zelf voorstellen aan nieuwe mensen.
Dat vertelde mijn vader. Dat
vertelde mijn moeder. Op hun wijze van
opvoeden hadden mijn ouders eenzelfde visie.
Daarin waren zij niet uit elkaar te spelen. Eenheid in visie, dat schept
duidelijkheid. Zeker voor een opgroeiend
kind.
Zoals ik al zei, ik ga wel eens op reis. Maar in dat reizen verschil ik misschien van
de doorsneereiziger. Dat verschil
schuilt in de voorbereiding. Die heb ik
niet. Ik bereid mij niet voor. Nooit.
Op voorhand lees ik geen enkel boek.
Geen enkele reisgids. Dat alles
hou ik ver weg van mij. Ik kies voor
deze benadering omdat ik onbevangen wil vertrekken. In mijn hoofd wil ik geen voorafspiegelingen
maken. Ik wil geen verwachtingen
creëren. Want dat kan gevaarlijk
zijn. Verwachtingen kunnen al eens
tegenvallen. Ik wil dat het land mij kan
verrassen. Ik wil het land zelf leren
kennen. Ik wil zelf kijken. Luisteren.
Smaken. Betasten. Het reizen beschouw ik als een
kennismaking. Een aftastende,
verkennende kennismaking. Pas later, als
ik opnieuw thuis ben, volgt de studie.
Dan wil ik lezen. Dan wil ik
zien. Pas dan wil ik mijn ervaringen
aftoetsen. Pas dan wil ik mijn
ervaringen plaatsen in het grotere geheel.
Om zo tot een beter en dieper begrip te komen van het bereisde land.
Enkele jaren terug vertrok ik naar China. Met een bang hartje. Ondanks het feit dat ik nauwelijks iets van
het land kende, had ik toch een bepaald beeld.
Een beeld, gevormd door de media.
Door de nieuwsberichten omtrent het land. Dat beeld was niet echt flatterend. Maar die gedirigeerde beeldvorming hield mij
niet thuis. Integendeel. Ik wou op onderzoek. Ter plaatse wou ik op zoek naar de waarheid. Naar begrip.
Drie weken lang trok ik door het land.
Door een deel van het land. Drie
weken is te kort om dat grote land te ontdekken. Maar toch volstonden die drie weken om dat
wonderlijke te bewerkstelligen. Wat ik
niet verwacht had, gebeurde. Ik raakte
gefascineerd door het land. Raakte
gecharmeerd door de bewoners van datzelfde land. China kroop onder mijn huid. Nog steeds doe ik verwoede pogingen om dat
grote land te begrijpen. Want dat is
niet evident. Dat heb ik intussen
geleerd. Het is bijzonder moeilijk al
die tegenstellingen binnen dat land te begrijpen. Tegenstelling tussen rijk en arm. Tussen stad en platteland. Tussen opposanten en voorstanders. Tussen technologische vooruitgang en
ouderwetse behoudsgezindheid. Tussen
jong en oud. Tussen het door de staat
gepropageerde communisme en het getolereerde vrije markt beleid. Die nooit eindigende zoektocht bepaalt in
grote mate de verleidende aantrekkingskracht van het land.
Die zoektocht bracht mij tot uw documentaire. Ik heb nog maar twee afleveringen
gezien. Maar het volstond om mij opnieuw
te doen verlangen. Ik wou opnieuw mijn
koffers pakken en afreizen naar dat land.
De door u gemaakte portretten ontroerden mij in diepe mate. Alweer kon ik vaststellen dat niet alleen ik
op zoek ben naar een antwoord op die vele tegenstellingen. Ook de Chinezen zijn op zoek. Op zoek naar een juist antwoord. Naar een juiste houding. Niet enkel de bezoeker zoekt. Ook de gastheer en gastvrouw zoeken.
In die eerste aflevering kraakte u.
Tranen welden op bij u. Toen u op
bezoek was bij die jonge kerel. Die
werkte in een atelier, waar nepfruit werd gemaakt. Nepfruit om in winkels uit te stallen. In etalages.
Diezelfde jongeman had een droom.
Hij wou schrijver worden. Maar
die droom moest even aan de kant. Er
moest geld verdiend worden. Voor zijn
familie op het platteland. Daarom was
hij naar de stad gekomen. Daarom had hij
zijn droom opgegeven. Niet enkel bij u
kwamen de tranen in de ogen. Ook bij mij
gebeurde dat. Ik keek en wenste die
kerel de Nobelprijs voor Literatuur toe.
Ik wenste hem een groot schrijverschap.
Een schrijverschap, vol van bestsellers.
Niet enkel voor die jongeman vatte ik sympathie op. Dat deed ik ook voor uw andere gasten. Zelfs bij die jonge vrouw in haar Ferrari
kreeg ik een warm gevoel. Rijkeluiszoontjes
of -dochtertjes, ik heb het er vaak moeilijk mee. Maar niet nu.
Niet deze keer. Alle gasten
treedt u tegemoet met een begripvolle openheid.
Dat is hartverwarmend. Door die
openheid stellen ook wij ons open. Laten
wij alle mogelijke vooroordelen varen en herpositioneren wij ons. Uw documentaire laat toe gevormde opinies te
herzien. Opinies mogen niet vastroesten. Moeten aan continue verandering onderhevig
zijn. Onder invloed van nieuwe
informatie moeten wij onszelf toestaan meningen bij te stellen of scherper te
stellen. Uw documentaire geeft ons die
mogelijkheid.
Als laatste wou ik het nog even hebben over fotografie. Want dat bent u. U bent fotograaf. Een gelauwerd fotograaf. U hebt al prijzen gewonnen. Dat verbaast mij niet. Toch niet als ik kijk naar die enkele foto’s,
die in elke aflevering ingelast worden.
Die foto’s zijn meesterlijk magistraal.
Of magistraal meesterlijk. Zij
doen datgene wat foto’s horen te doen.
Zij geven een gebalde synthese.
Van datgene wat voorafging. In één
foto lezen wij het hele verhaal, dat u voordien vertelde. Beknoptheid, dat bewonder ik ten
zeerste. Jammer genoeg is het een
eigenschap, die ik ontbeer. Ik weid
graag uit. Dat zal u heel waarschijnlijk
al afgeleid hebben uit de lengte van deze brief. Deze kon korter. Daarvan ben ik mij bewust. Maar ik zelf wil het niet. Ik slenter graag rond. Ook met woorden. Ook daarin wil ik mij verliezen.
Beste Ruben, u neemt mij mee.
Naar China. U doet mij op een
vreemde manier op reis gaan. Vanuit mijn
luie zetel beleef ik China opnieuw. Het
is een blij weerzien. Sommige vragen
krijgen een antwoord bij het zien van uw documentaire. Maar net zo goed komen nieuwe vragen
bovendrijven. Een ontdekkingsreis eindigt niet. Nooit. Die gaat maar door. Dat is het interessante
aan reizen. Dat is het leuke aan
reisdocumentaires. Voor deze ervaring
wil ik u intens danken.
Met vriendelijke groeten.
Info:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten