donderdag 30 augustus 2018

Uitgelezen: Huis in brand. Brief aan Kamila Shamsie.

Beste Kamila,
 
The Washington Post schrijft dat uw boek de lezer achtervolgt.  Dat uw boek bol staat van verbluffend mooie momenten en verrassende wendingen.  The Times schrijft dan weer dat uw boek de lezer op een ongemakkelijke manier doet nadenken.  Publisher’s Weekly noemt uw boek memorabel.  Opzienbarend en hartverscheurend, met een schokkend einde.  Zo vervolgt het magazine.  Booklist spreekt dan weer van een ontroerend boek.  Onmiskenbaar relevant in de wereld van vandaag.  Dat is best heel wat lof.  Zij, die u die vele lof toezwaaien, zijn niet van de minsten.  Na het lezen van die grote woorden op de kaft van uw nieuwste boek kan ik slechts één ding besluiten.  Dit boek moet gelezen worden.  Aan uw boek mag een lezer(es) niet zo maar voorbijstappen.  Hij of zij moet halt houden.  Halt houden en aan het lezen gaan.  Omdat de vele lof dat vraagt.  Soms moet een mens volgzaam en gedwee zijn.
 
Nu moet ik u één ding bekennen.  Tegenover zo veel lof sta ik nogal huiverachtig.  Het maakt mij argwanend.  Een zekere vrees nestelt zich in mij.  Omdat ik bang ben dat het boek nooit zal kunnen voldoen aan de gecreëerde verwachtingen.  Ik heb het al meermaals meegemaakt.  Dat ik na het lezen van een geprezen boek verdwaasd achterbleef.  Omdat ik niet kreeg wat ik verwachtte.  Ik weet het.  Ik besef het.  Stoorzenders dienen vermeden te worden bij het lezen.  Maar soms gebeurt het toch.  Heel soms.
 
Maar wat dan met mijn boek? Die vraag hoor ik u opwerpen.  U wordt ongedurig.  U wenst te weten.  Laat mij u daarom snel geruststellen.  Uw boek lost volledig de verwachtingen in.  Meer nog, uw boek overtreft die verwachtingen.  In meer dan hoge mate.  Verbluft laat u mij achter.  Vol bewondering blijf ik achter.  Uw vakmanschap staat buiten kijf.  U weet hoe schoonheid kan uitgepuurd worden.  
 
Het boek blijft mij achtervolgen.  Zelfs als ik het boek uit heb.  Zelfs als ik het boek wegberg in de boekenkast.  Daarvoor had de Washington Post gewaarschuwd.  Het blijkt zo te zijn.  Uw boek stelt vragen.  Zonder antwoorden te geven.  Die antwoorden moet de lezer zelf trachten te vinden.  Maar dat is niet zo evident.  Omdat de door u aangereikte thematiek bijzonder complex is.
 
U vertelt het verhaal van de jihadistrijder.  De foreign terrorist fighter, zoals die ook wel genoemd wordt.  Maar u gaat verder dan de veelal eenzijdige verslaggeving in de media.  U kijkt verder dan enkel het beeld van de terrorist.  U toont aan hoe het hoofdpersonage heel subtiel wordt losgeweekt van zijn omgeving.  Hoe die ronselaars bij mondjesmaat de verontwaardiging voeden.  U laat zien hoe een verwarde jongen vervelt tot een strijder.  Toch blijft u niet enkel stilstaan bij die transformatie.  U verwoordt ook de innerlijke strijd.  U openbaart die constante twijfel over de gemaakte keuzes.  Een twijfel die hem uiteindelijk doet besluiten de strijd in Syrië achter zich te laten en terug te keren naar Engeland.  Maar dat besluit blijkt niet zo evident te zijn.  Blijkt niet zo makkelijk te realiseren.  Dat besluit wordt gedwarsboomd door politici.  Politici die zich hard opstellen.  Politici die niet bereid zijn tot enig compromis.  Omwille van het politieke gewin.  Omwille van de achterban.
 
Uw boek blijft niet enkel stilstaan bij Parvaiz, de jihadistrijder.  U vertelt het verhaal van de vader.  Van de moeder.  Van de zussen.  U toont hoe de keuze van één iemand zijn repercussies heeft op het leven van vele anderen.  De keuze van de één kan zware gevolgen hebben voor de ander.  U toont hoe gemakkelijk en gevaarlijk het is om iedereen over één en dezelfde kam te scheren.  Meer nog toont u wat loyaliteit doet met een mens.  Een zus tegenover haar broer.  Een zus tegenover haar vriend.  Een broer tegenover familie.  Die loyaliteit brengt mensen vaak tot besluiten waarvoor nauwelijks een verklaring kan gevonden worden.  Vanuit die loyaliteit stelt een mens daden, waarbij anderen onbegrijpend met de wenkbrauwen fronsen.  Omdat zij het volledige verhaal niet kennen.  Omdat zij de mechanismen van die loyaliteit niet begrijpen.
 
Uw boek toont heel duidelijk aan hoe iemand zijn of haar positie als moslim continu dient af te wegen.  Die positie balanceert voortdurend tussen trouw of afkeren.  Hoe kan iemand als moslim functioneren in een maatschappij zonder verantwoording te moeten afleggen.  Met die zoektocht worden de personages uit uw boek bijna continu geconfronteerd.  Die zoektocht is complex.  Het antwoord is niet voor de hand liggend.
 
U schrijft over liefde.  U schrijft over trouw.  Die liefde en trouw voeren de hoofdpersonages uit uw boek naar een adembenemende finale.  Die spannende finale drijft de lezer voort.  Uw boek wordt een pageturner.  Lijkt te vervellen tot een thriller.  Zelden heb ik zo verlangd het einde van een boek te kennen.  Niet omdat het boek mij zou vervelen.  Dat is het geenszins niet.  Wel wens ik het einde te weten omdat ik het zo goed voorheb met de hoofdpersonages.  Omdat ik sympathiseer met die hoofdpersonages.  Jawel, ik begrijp de motieven.  Dat begrip brengt mij tot vergeving.  Leidt mij tot verzoening.  Ik lees het einde.  Niet begrijpend sluit ik het boek.  Omdat ik besef dat het anders had kunnen lopen.  Dat andere keuzes hadden kunnen gemaakt worden.  Keuzes, die een uitweg hadden kunnen bieden.  Keuzes, die een nieuwe kans hadden kunnen betekenen.  Een nieuwe start.
 
Ik heb uw boek gelezen.  Uw boek verdient het gelezen te worden.  Omdat het overtuigend aantoont dat het debat over foreign terrorist fighters best wel enige nuance kan verdragen.  Dat datzelfde debat veel verder reikt dan enkel een debat over terrorisme.  Veel meer dingen dienen in dat debat geïntegreerd te worden.  Die oefening vraagt moed.  Vraagt meer dan enkel politiek spierballengerol.  Meer dan enkel journalistieke sensatiezucht.  Nu weet ik het.  Nu besef ik het.  Uw boek illustreert hoe het moet.  Het debat heeft geen nood aan een halve of volle krantenpagina.  Dat is te beperkt.  Dat is te benauwend.  U vertelt het volledige verhaal.  Niet één krantenpagina.  Wel een volledig boek.  Zoals ik al zei, het verhaal is complex.  Heeft vele kanten.  Die kanten belicht u.
 
Uw boek is verwarrend.  Doet alles daveren op zijn grondvesten.  Uw boek stelt vragen.  Terechte vragen.  Antwoorden heb ik nog niet gevonden.  Ik ben zoekende.  Een standpunt heb ik nog niet bepaald.  Wel weet ik nu dat ik niet langer moet focussen op die ene daad.  Op die ene keuze.  Wel weet ik nu dat ik mij moet richten op het volledige verhaal.  Dat maakt alles moeilijker maar daarom niet minder juist.  Jawel, uw boek houdt mij bezig.  Nu nog altijd.  Na al die weken.
 
Beste Kamila.  Voor dit indrukwekkende boek wil ik u danken.  Voor dit aangrijpende verhaal wil ik u danken.  Dank voor dit pareltje.  Dit emotionele pareltje.  Dit uitdagende pareltje.  Dank voor één van de literaire hoogtepunten van dit jaar.
 
Met vriendelijke groeten.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten